Vaak denken mensen dat projectmanagement nog iets vrij recent is. Hip, jong en passend binnen de moderne dynamiek. Niets is minder waar, niet in het minst omdat de geschiedenis van projectmanagement eigenlijk al teruggaat tot in de negentiende eeuw. Het zorgde toen voor een mentaliteitswijziging want voorheen dachten fabrieksuitbaters dat een hogere productiviteit alleen kon worden bereikt door harder te werken. De eerste projectmanagers moesten tegen die visie aanroeien en konden hen maar mondjesmaat overtuigen dat efficiënter werken net zo effectief kan zijn. Sindsdien onderging het natuurlijk wel een aantal wijzigingen en nog steeds is het een boeiende en evoluerende managementtak.
Ontstaan van projectmanagement in de 19de eeuw
In de tweede helft van de negentiende eeuw werd het bedrijfsleven steeds complexer. Projecten werden in deze periode eveneens steeds complexer. Zo begon in 1862 de bouw van de Amerikaanse transcontinentale spoorlijn. Het inspireerde Georges Nagelmackers om, met de steun van koning Leopold II van België, de legendarische spoorwegverbinding Oriënt Express tussen Parijs en Constantinopel aan te leggen. Het project liep door verschillende landen en zelfs door de Balkan, waar de bevolking achtereenvolgens onderdrukt werd door de rooms-katholieke Habsburgers en de islamieten van het Ottomaanse Rijk.
Het zijn dergelijke ingewikkelde projecten, waarbij duizenden werknemers in verschillende landen gestroomlijnd en met strikte deadlines aan de slag moesten gaan, die de basis legden voor projectmanagement zoals we het vandaag kennen. De basisprincipes vonden hier hun oorsprong.
Projectmatig plannen vanaf begin 20ste eeuw
In het begin van de 20ste eeuw werd er steeds meer onderzoek verricht naar de organisatie van werkplekken. De Amerikanen Frederick Taylor en Henry Laurence Gantt speelden hierin een belangrijke rol. Tot die periode meenden fabrieken dat meer inzet vragen en langere werkdagen hanteren de enige manier was om productiever te zijn. Taylor toonde op basis van testprojecten in een aantal staalfabrieken aan dat efficiënter werken een grotere impact heeft dan langer en harder werken. Henry Gantt ging hier verder op in en ontwikkelde de Gantt-grafiek, een manier om projectfasen, hun tijdsverloop en hun onderlinge afhankelijkheid te visualiseren.
In de praktijk bleef het vooral bij academische inzichten. De studies verstomden bij het door Henry Ford geïntroduceerde en succesvolle lopendebandprincipe. Intussen is de Gannt-grafiek tot een standaard uitgegroeid en is deze visualiseermethode in vrijwel alle projectmanagementsoftware terug te vinden.
Snelle ontwikkeling van projectmanagement vanaf de Tweede Wereldoorlog
Duizend bommen en granaten en we voegen er nog een atoombom aan toe: de Tweede Wereldoorlog was de katalysator voor projectmanagement. De militaire projecten werden complexer dan ooit tevoren en gedurende deze periode wordt het belang van projectmanagement voor het eerst echt naar waarde geschat. Een legertje managers moesten de militaire projecten in goede banen leiden.
Aan het Manhattanproject werkten maar liefst 130.000 mensen mee. Het project verbruikte 10% van alle elektriciteit in het land en dat alles moest bovendien ook nog eens geheim blijven. De projectmanagers moesten het allemaal mee op touw zetten. Maar toen de bom viel, vlogen ze met hun nette pak, diploma’s en checks op zak, uit het leger. De oorlog was gedaan en de managers, net zoals de militairen, konden aan het werk in de bloeiende privésector. Daar namen ze hun inzichten mee en het duurde dan ook niet lang alvorens diezelfde inzichten in alle industrietakken werden toegepast.
Het was rond deze periode dat er steeds meer kennis over projectmatig werken werd verworven. Eindelijk introduceerde men ook in de privésector, vooral rond de jaren zestig, een projectgecentreerde aanpak. Er werd steeds meer ingezet op een verbeterde interne communicatie, op samenwerking tussen verschillende afdelingen en op projectteams. En gaandeweg werd alles steeds verder verfijnd.
Evoluties sinds de millenniumwisseling
Sinds de millenniumwisseling ontwikkelden zich steeds vaker specifieke projectmanagementmethoden en werden bestaande methoden verfijnd. Hierbij zijn twee tendensen merkbaar. Zo is er bijvoorbeeld bottom-upprojectmanagement, waarbij er wordt gefocust op de betrokkenheid van de teamleden. Onder andere Scrum- en Crystal-projectmanagement zijn hier voorbeelden van. Daarnaast is er ook sprake van top-downprojectmanagement. Hierbij wordt “bovenaan” de organisatie een portfolio samengesteld van projecten die moeten worden georganiseerd. Dit is een project op zichzelf en wordt van bovenaf uitgerold. Deze twee benaderingen bestaan naast elkaar.
U doet toch ook aan projectmanagement?
Sinds het ontstaan van projectmanagement is de wereld blijven veranderen. De nood aan projectmanagement is nog centraler komen te staan. Projectmanagement afdoen als het gedachtegoed van linkse dwepers en idealisten doet afbreuk aan het wat het ook echt is: een manier om ondernemingen efficiënter te doen draaien.
Via deze websites vindt u alvast de projectmanagementtools om dat mogelijk te maken. Bekijk de lijst met projectmanagementtools en ontdek vooral zelf hun meerwaarde.
